Năm 604 trước Công nguyên, Giêrêmia đọc cho Baruch là thư ký của ông viết lại những gì ông đã rao giảng trong 23 năm qua (x. chương 36 và 25,1-14). Khi nhà vua đốt đi cuộn sách của Giêrêmia (36,21-23), Giêrêmia lại giao cho Baruch viết một cuộn khác (36,32). Các học giả tin rằng phần lớn cuộn sách thứ hai này đã được giữ lại trong các chương 1-20 và chương 25 như ta có ngày nay. Các câu 1-14 trong chương 25 có vẻ như là phần kết của cuộn sách đã viết năm 604. Phần còn lại của sách Giêrêmia (chương 26-52) gồm những chất liệu mang tính tự thuật về Giêrêmia (26-44), một tuyển tập những lời sấm chống các dân ngoại (45-51) và chương cuối cùng 2V 25.
Một trong những khó khăn khi đọc sách Giêrêmia là cuốn sách không được viết theo thứ tự thời gian. Ví dụ, chương 21 nhắc đến cuộc vây hãm Giêrusalem năm 588-587, nhưng đến chương 25, người đọc lại bị lôi về năm 604. Và điều này xảy ra thường xuyên. Phải lý giải thế nào về tình trạng này? Theo các học giả Thánh Kinh, có nhiều tuyển tập về lời giảng của Giêrêmia, những câu chuyện về cuộc đời vị tiên tri cũng như những bài tường thuật lịch sử về những ngày cuối cùng của vương quốc Giuđa. Khi biên soạn những tài liệu này, thay vì sắp xếp các tư liệu theo thứ tự thời gian, vốn là công việc hết sức khó khăn, người biên soạn cứ xếp tư liệu này nối tiếp tư liệu khác, do đó tạo cảm giác không rõ ràng về thứ tự thời gian.
Có thể phân chia sách Giêrêmia như sau:
Phần I : Ơn gọi của Giêrêmia (1,1-19)
Phần II : Lời rao giảng của Giêrêmia từ năm 626 đến 604 (2,1 – 20,18)
Phần III : Những lời tiên tri chống lại các vua và các tiên tri giả (21,1 – 25,38)
Phần IV : Những tư liệu mang tính tự thuật và giao ước mới (26,1 – 33,26)
Phần V : Bất trung và sự tàn phá (34,1 – 39,18)
Phần VI : Bất trung đến cùng (40,1 – 45,5)
Phần VII : Những lời sấm chống lại các dân và kết luận (46,1 – 52,34)
II. ƠN GỌI CỦA GIÊRÊMIA (1,1-19)
1. Bài tường thuật về ơn gọi (1,4-10)
“Trước khi cho ngươi thành hình trong dạ mẹ, Ta đã biết ngươi… Ta đặt ngươi làm tiên tri cho chư dân”: Giêrêmia sử dụng ngôn ngữ tượng hình để nhấn mạnh sứ mạng Thiên Chúa trao cho ông không những trong lịch sử Israel mà cả trong lịch sử các dân tộc.
“Lạy Đức Chúa là Chúa thượng, con đây còn quá trẻ, con không biết ăn nói”: lời này nhắc ta nhớ đến Môsê tìm cách thoái thác những khó khăn của sứ vụ tiên tri (x. Xh 4,10-13). Giêrêmia biết rằng các tiên tri phải sống cuộc đời đơn độc, phải chấp nhận bị người ta chế giễu và kể cả bách hại; vì thế ông tìm cách tránh né.
“Đừng nói ngươi còn trẻ…Ta ở với ngươi để giải thoát ngươi”: Sự nâng đỡ duy nhất mà Giêrêmia nhận được là lời hứa của Chúa “Ta ở với ngươi”. Đây cũng là lời hứa Chúa dành cho những người Chúa sai đi thi hành sứ mạng Người trao phó (x. Xh 4,12; Gios 1,5; Tp 6,16; 1Sam 3,19; 16,13).
Chúa giơ tay chạm vào miệng Giêrêmia (câu 9): câu này muốn khẳng định rằng những lời Giêrêmia rao giảng không phải là lời của loài người mà là Lời của Thiên Chúa (so sánh với Is 6,6-7; Ez 3,1-4.10-11).
Câu 10 cho thấy sứ mạng của Giêrêmia không chỉ dành cho dân Israel nhưng còn cho các dân khác, và lời rao giảng của ông có cả hai mặt tiêu cực và tích cực, “Hôm nay Ta đặt ngươi đứng đầu các dân các nước, để nhổ để lật, để huỷ để phá, để xây để trồng.” Một đàng, ông loan báo sự chấm dứt giao ước cũ và triều đại hiện hữu của Đavít, nhưng đàng khác ông loan báo giao ước mới và Davít mới (x. chương 30-33).
Trình thuật ơn gọi này soi sáng cho bạn điều gì cho ơn gọi của mình (ơn gọi Kitô hữu, ơn gọi gia đình, ơn gọi tu trì)?
2. Hai thị kiến (1,11-16)
Thị kiến về “cây canh thức”: những cây này nở hoa vào đầu tháng hai. Điều được nhấn mạnh ở đây là chính Chúa đang canh thức để làm cho Lời của Người được hoàn thành. Thị kiến “cái nồi đang sôi… và mặt nồi từ phía Bắc nghiêng xuống” ám chỉ hướng mà quân xâm lăng Babylon sẽ tấn công Giêrusalem.
Bài tường thuật về hai thị kiến được xếp vào phần nói về ơn gọi của Giêrêmia vì những thị kiến này báo trước việc thực hiện những lời tiên tri của Giêrêmia về Giêrusalem thất thủ.
3. Thiên Chúa khích lệ Giêrêmia (1,17-19)
Những câu này kết thúc trình thuật về ơn gọi của Giêrêmia. Thiên Chúa nhấn mạnh với vị tiên tri: ông không ở một mình khi đối diện với quân thù (câu 17), chính Chúa sẽ làm cho ông mạnh sức (câu 18) và cuối cùng ông sẽ chiến thắng vì Chúa ở với ông (câu 19).
Giêrêmia rất cần sự khích lệ của Chúa, nhất là trong những lúc chán nản và thất vọng như ta sẽ thấy sau này. Bạn có dám tin vào quyền năng che chở của Chúa trên cuộc đời mình không?
Lm. Luy Nguyễn Anh Tuấn
Nguồn: WGPSG
.jpg)
