Gier 31,1-40 cho thấy Giêrêmia chịu ảnh hưởng của tiên tri Hôsê về mặt thần học cũng như về ngôn ngữ và văn phong. Cả hai đều sử dụng ngôn ngữ hình tượng để nhấn mạnh đến tình yêu Thiên Chúa dành cho Israel, đồng thời loan báo giao ước mới và vĩnh cửu hoặc cuộc hôn nhân mới và vĩnh cửu (Gier 31,31-34 và Hôsê 2,18-25).
– Câu 1-6 : loan báo dân sẽ được thoát cảnh lưu đày, nhấn mạnh tình yêu của Chúa: “Ta đã yêu ngươi bằng mối tình muôn thuở”
– Câu 7-14 : niềm vui của những người bị lưu đày nay được trở về: “Reo vui lên mừng Giacóp, hãy hoan hô dân đứng đầu chư dân”
– Câu 15-20 : kêu gọi dân đừng than khóc nữa (qua nhân vật Rakhel). Thánh Matthêu cũng dùng hình ảnh này (Mt 2,18). Dân sẽ được thoát cảnh lưu đày, sẽ hối cải, và được Thiên Chúa thứ tha.
2. Giao ước mới (31,31-34)
“Ta sẽ lập với nhà Israel và nhà Giuđa một giao ước mới, không giống như giao ước Ta đã lập với cha ông chúng, ngày Ta cầm tay dẫn họ ra khỏi đất Ai Cập… Ta sẽ ghi vào lòng dạ chúng, sẽ khắc vào tâm khảm chúng Lề Luật của Ta…”
Đây là lời tiên tri nổi tiếng, làm nền cho giáo huấn thần học của Tân Ước về Giao Ước Mới được thực hiện trong Chúa Giêsu Kitô: “Anh em là bức thư của Đức Kitô được giao cho chúng tôi viết, không phải viết bằng mực đen nhưng bằng Thần Khí của Thiên Chúa hằng sống, không phải ghi trên những tấm bia bằng đá nhưng trên những tấm bia bằng thịt, tức là lòng người… Khả năng của chúng tôi là do ơn Thiên Chúa, Đấng ban cho chúng tôi khả năng phục vụ Giao Ước Mới, không phải Giao Ước căn cứ trên chữ viết nhưng dựa vào Thần Khí. Vì chữ viết thì giết chết, còn Thần Khí mới ban sự sống” (2Cor 3,3-6).
Cái “Mới” ở đây là hoa trái của giao ước và phương thế mang lại hoa trái đó: chính Chúa và chỉ một mình Chúa đặt vào tâm hồn con người năng lực đáp trả tình yêu của Ngài. Chúng ta gọi là ân sủng. An sủng đó được ban cho ta cùng với ơn tha thứ tội lỗi, khi ta đặt niềm tin vào Chúa Giêsu là Đấng đã chết vì yêu thương ta.
3. TIÊN TRI THẬT VÀ TIÊN TRI GIẢ (27,1 – 29,32)
Chương 27 trình bày bối cảnh cuộc xung đột giữa tiên tri Giêrêmia và Hananiah (Kha-nan-gia). Năm 593 trước Công nguyên, vua Zedekiah của Giuđa âm mưu chống lại Nabuchodonosor bằng cách mời đại diện các nước Edom, Moab, Ammon, Tyre và Sidon đến Giêrusalem. Dùng một cái ách làm tượng trưng (dụ ngôn bằng hành động), Giêrêmia loan báo cho vua cũng như các vị đại sứ rằng họ sẽ không thành công nhưng sẽ phải chịu cái ách thống trị của Babylon.
Trong bối cảnh trên, chương 28 trình bày cuộc đối đầu giữa Giêrêmia (tiên tri thật của Chúa) và Hananiah (tiên tri giả). Hananiah loan báo thành công (28,1-4). Giêrêmia tố cáo Hananiah nói sai (28,5-9). Hananiah tháo cái gông ra khỏi cổ của Giêrêmia mà ném xuống đất và lập lại lời loan báo về sự thành công (28,10-11). Cuối cùng Giêrêmia nói tiên tri về cái chết của Hananiah trong vòng một năm vì “Đức Chúa chẳng hề sai ông, thế mà ông lại làm cho dân này tin vào điều dối trá.”
Chương 29 tiếp tục trình bày cuộc chiến đấu của Giêrêmia chống lại các tiên tri giả. Trong cảnh lưu đày Babylon, các tiên tri giả quả quyết với dân rằng họ sẽ sớm được hồi hương nhưng Giêrêmia phi bác lời tiên tri đó bằng cách gửi cho dân một lá thư. Ngài khuyên dân chấp nhận định cư ở đó (câu 4-6), cầu nguyện cho sự thịnh vượng của Babylon (câu 7), đừng để các tiên tri giả lường gạt (câu 8-9). Sau đó (câu 10-14) Giêrêmia đoan quyết với dân rằng sau 70 năm, Chúa sẽ đảo ngược số phận của họ và đem họ về quê hương xứ sở của họ.
4. Làm thế nào để phân biệt tiên tri thật và tiên tri giả?
Hãy đọc Gier 28,7-9 và 29,8-9 và tìm ra một vài dấu hiệu nhận diện tiên tri giả.
“Các tiên tri có trước tôi và ông từ ngàn xưa đã tuyên sấm về nhiều xứ sở và vương quốc hùng mạnh, là sẽ có chiến tranh, tai ương và ôn dịch; còn tiên tri nào tuyên sấm có bình an, thì chỉ khi nào lời tiên tri ấy ứng nghiệm, ông ta mới được nhìn nhận là tiên tri Đức Chúa sai đến thực sự” (28,8-9)
“Các ngươi chớ để cho mình bị lầm lạc vì các tiên tri đang ở giữa các ngươi cũng như vì các tay bói toán; đừng tin theo mộng mị các ngươi mơ thấy, bởi vì chúng chỉ nhân danh Ta mà tuyên sấm điều dối trá cho các ngươi. Ta chẳng hề sai chúng đi” (29,8-9).
ĐGM. Nguyễn Khảm
Nguồn: WGPSG
