Các chương từ 11,1 – 20,18 tiếp tục trình bày những lời tiên tri Giêrêmia tố cáo và lên án Giuđa. Tuy nhiên những lời tố cáo và lên án này được trình bày bằng nhiều hình thức khác nhằm lôi kéo sự chú ý của Dân Chúa hơn. Cách cụ thể, lời tố cáo và lên án của Giêrêmia được trình bày qua những bài giảng (các chương 11, 16, 17, 19, 20), một số dụ ngôn (các chương (13, 18, 19), và năm lời tự thú rất nổi tiếng của vị tiên tri.
II. NHỮNG LỜI TỰ THÚ
Tiên tri Giêrêmia có năm lời tự thú (11,18 – 12,6; 15,10-21; 17,12-18; 18,18-23; 20,7-18). Đây là những tâm tình sâu kín vị tiên tri bày tỏ với Chúa về ơn gọi, về sứ mạng, về những đau khổ phải gánh chịu cũng như những giằng co nội tâm của mình. Những đoạn văn này có chiều sâu nội tâm và giá trị giáo huấn đặc biệt.
Hãy thử tập trung vào lời tự thú thứ năm (20,7-18). Hầu như tuyệt vọng, vị tiên tri than trách Chúa rằng chính Chúa đã “quyến rũ” ông chấp nhận một sứ mạng vốn chỉ đem đến toàn là tai hoạ và đau khổ, “suốt ngày con đã nên trò cười cho thiên hạ, để họ nhạo báng con.” Vì thế, vị tiên tri chán nản đến độ nguyền rủa chính ngày sinh của mình, “tại sao tôi đã không chết ngay trong lòng mẹ, để mẹ tôi nên nấm mồ chôn tôi?”… và toan tính rũ bỏ sứ mạng, “Có lần con tự nhủ: tôi sẽ không nghĩ đến Người, cũng chẳng nhân danh Người mà nói nữa.” Thế nhưng chính lúc ấy ông lại cảm thấy Lời Chúa như ngọn lửa thiêu đốt tận xương tủy khiến ông không chịu nổi, “Nhưng lời Ngài cứ như ngọn lửa bừng cháy trong tim.” Dẫu biết rằng sứ mạng tiên tri mang đến quá nhiều đau khổ, Giêrêmia tin rằng Chúa ở với ông và kẻ thù của ông sẽ không thể chiến thắng. Và với niềm tín thác vào Chúa, ông kêu cầu Chúa trả thù thay cho mình.
Bạn hãy đọc lại những lời tự thú của Giêrêmia và tâm niệm rằng con đường theo Chúa và làm chứng cho Chúa không phải là con đường dễ dãi. Ai nghĩ rằng đó là con đường dễ dãi, người ấy cần nhìn lại xem mình đang đi trên nẻo đường Phúc âm hay một con đường nào khác! Tuy nhiên, dù khó khăn và đau khổ, ta không cô đơn trên con đường này vì có Chúa đồng hành, và có rất nhiều anh chị em cũng phải kinh qua những khổ đau và thử thách đó như Giêrêmia, và họ đang đồng hành với ta.
III. CÁC DỤ NGÔN
Giống như Chúa Giêsu, tiên tri Giêrêmia hay sử dụng các dụ ngôn khi rao giảng. Hầu hết các dụ ngôn là những câu chuyện được sáng tác, vd. Người Samari nhân hậu, Người con hoang đàng, Người giàu cóù và Ladarô. Một vài dụ ngôn được thể hiện bằng hành động, vd. Chúa Giêsu rửa chân cho các môn đệ. Khác với tỷ ngôn mang tính so sánh từng chi tiết, mỗi dụ ngôn có một trọng điểm và ta cần khám phá ý nghĩa đó.
– Đai lưng tốt đã trở thành vô dụng (13,1-11): Lưu ý các từ “huỷ diệt” (13,9) và “thắt chặt” (13,11).
– Người thợ gốm (18,1-12: Lưu ý câu “Ta lại không thể làm được như người thợ gốm này hay sao?” (18,6).
– Cái bình vỡ (19,1 – 20,6): Lưu ý hành động Giêrêmia đập vỡ bình và những lời kèm theo.
IV. GIÊRÊMIA VÀ CHÚA GIÊSU
Trong lịch sử Israel, không có vị tiên tri nào giống Chúa Giêsu cho bằng Giêrêmia:
– Giảng dạy bằng dụ ngôn,
– Bị chính dân mình ruồng bỏ
– Khóc cho dân
– Bị tù tội, đánh đập và giết chết.
– Thảm kịch của Giêrusalem thời Chúa Giêsu cũng tương tự thảm kịch Giêrusalem thời tiên tri Giêrêmia.
– Cả Chúa Giêsu và tiên tri Giêrêmia đã tiên báo sự sụp đổ của Giêrusalem và đền thờ, và cả hai lời tiên tri đều đã ứng nghiệm.
Vì tiên tri Giêrêmia giống Chúa Giêsu như thế nên nhiều người Do Thái thời Chúa Giêsu đã tự hỏi không biết ông này có phải là Giêrêmia trở về từ cõi chết không (x. Mt 16,14).
ĐGM. Nguyễn Khảm
Nguồn: WGPSG
